Phát triển ngành mía đường trong xu hướng hội nhập toàn cầu, công tác ổn định nguồn nguyên liệu và chủ động giống mía đóng vai trò quan trọng, trong đó, việc lai tạo chọn giống là yếu tố hàng đâu. Một giống mía tốt không chỉ cho nâng suất cao, phẩm chất tốt (nhiều đường) mà còn có khả năng chống chịu các điều kiện bất lợi của môi trường như sâu bệnh, khô hạn, ngập úng, gió, chua, mặn,..

Gần đây hàng loạt giống mía đã được nhập nội với khối lượng lớn từ Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan, sau đó được nhân rộng, nhanh chóng đưa trực tiếp vào sản xuất. Những nghiên cứu khác về kỹ thuật canh tác và bảo vệ thực vật ít được quan tâm thực hiện, mía không thích nghi được với thời tiết, khí hậu từng địa phương, không có khả năng chống chịu sâu bệnh, dẫn đến vùng nguyên liệu mía không ổn định, trì hoãn việc sản xuất. Trước tình hình đó, nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân trổng mía đều nhận thức được chỉ khi có bộ giống mía riêng do Việt Nam lai tạo, phù hợp với từng vùng đất thì ngành sản xuất mía đường mới hội đủ điều kiện phát triển ổn định. Công tác lai tạo dòng, giống mía Việt Nam cần được quan tâm.

Theo đó, CTCP Nghiên cứu ứng dụng Mía đường Thành Thành Công (SRDC) - thành viên của Tập đoàn TTC tiến hành công tác chọn giống mới song song theo hai phương pháp: tuyển chọn nguồn giống nhập nội từ các nước và tuyển chọn từ dòng lai hữu tính. Trong đó phương pháp tuyển chọn từ nguồn lai hữu tính được SRDC chú trọng. Tuy thời gian để chọn được một giống mới kéo dài nhưng ưu điểm là có thể chủ động lai tạo, kết hợp được các đặc tính nổi trội những giống mía bố mẹ; giống mới có tính ổn định cao, phù hợp với điều kiện tự nhiên tại các vùng nguyên liệu mía trong nước.

Từ năm 2014 đến nay, ngoài việc nhập nội giống mía các nước trên thế giới như úc, Philippine, CIRAD, Trung Quốc,Thái Lan... SRDC đã hợp tác với Viện Nghiên cứu Mía đường (SRI) tiến hành lai tạo giống mía mới theo định hướng tạo ra con lai có các đặc tính phù hợp, có khả năng chống chịu cao với các điều kiện thời tiết ngày càng thay đổi khắc nghiệt như hạn hán, nóng, ngập úng. Hàng năm, sau vụ mùa thu hoạch, hạt lai được ươm trồng và đưa vào các giai đoạn tuyển chọn theo đúng quy chuẩn lai tạo giống của Việt Nam và thế giới. Chỉ tính riêng với hơn 3.000 cây con lai VN2014, được SRI lai tạo, gieo hạt và chuyển giao cho SRDC trong năm 2015 để SRDC tiếp tục sơ tuyển và chọn dòng. Đến nay, sau chọn dòng bước 2, SRDC đã chọn được 22 dòng lai triển vọng, với ký hiệu mới là TTC (Thành Thành Công), để tiếp tục đưa đi khảo nghiệm cơ bản và khảo nghiệm sản xuất ở các vùng mía của các công ty thành viên Tập Đoàn TTC, nhằm tuyển chọn được các giống mía mới có năng suất, chất lượng cao, ổn định và thích hợp vời điều kiện canh tác ở từng vùng mía nguyên liệu. Nổi bật trong số này là các dòng lai có kiểu hình đẹp và năng suất cao như TTC14-15-181, TTC14-3-118, TTC14-16-112, TTC14-37-69, TTC14-19-02, TTC14-22-22, TTC14-15-03, TTC14-19-182, TTC14-3-194, TTC14-64- 101 và TTC14-3-142 (xem hình). Còn đối với hơn 4.000 cây con lai VN2015, được SRI gieo hạt và chuyển giao cho SRDC năm 2016, sau chọn dòng bước 1, SRDC đã tuyển chọn được 144 dòng triển vọng chuyển sang chọn dòng bước 2. Trong năm 2017, SRDC tiếp tục tiếp nhận hơn 6.000 cây con lai VN2016 của 40 cặp lai để tiếp tục công tác sơ tuyển và chọn dòng tại SRDC, đồng thời tiến hành đặt hàng chính thức cho SRI lai tạo theo định hướng theo yêu cầu của TTC mỗi năm 6 cặp lai cho các vụ lai tiếp theo từ nay cho đến 2020.

Công tác giống tại SRDC luôn được thực hiện khẩn trương dưới sự chỉ đạo sâu sát từ Lãnh đạo Tập đoàn TTC. Có thể nói việc xuất hiện giống mía mới mang thương hiệu TTC trên các cánh đồng mía tại Việt Nam không còn quá xa. Đồng thời, trong bối cảnh hầu hết các giống mía đang trồng trong nước có nguồn gốc từ nước ngoài, việc nhân rộng giống mía mới TTC không những sẽ bổ sung vào cơ cấu giống cho các vùng nguyên liệu mía Việt Nam mà còn là bước ngoặt cho công tác giống mía trên toàn quốc, khẳng định vị thế ngành đường TTC trên thị trường trong nước và quốc tế.

Nguồn: Theo Đỗ Cao Trí  

(CTCP Nghiên cứu ứng dụng Mía đường Thành Thành Công)