Ngày 14-6, tại kỳ họp thứ 9, với đa số đại biểu biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đã bổ sung nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết có ý kiến đề nghị đánh giá kỹ hơn tác động từ việc áp thuế đối với nước giải khát có đường để có biện pháp thực hiện hoặc lộ trình thực hiện phù hợp.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình về dự thảo luật. Ảnh: Phạm Thắng

Về vấn đề này, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nêu rõ việc bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế TTĐB nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về bảo vệ sức khỏe nhân dân, khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Bộ Y tế.

Việc đánh thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường là cần thiết và phù hợp với thông lệ quốc tế nhằm góp phần định hướng sản xuất, tiêu dùng, mở rộng cơ sở thuế. Tiếp thu ý kiến của ĐBQH, UBTVQH đã tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng chưa áp dụng thuế TTĐB đối với mặt hàng này trong năm 2026 và bắt đầu áp thuế TTĐB theo lộ trình với mức thuế suất 8% từ năm 2027 và 10% từ 1-1-2028.

Có ý kiến đề nghị những sản phẩm khác có đường cũng thu thuế TTĐB; mở rộng phạm vi thu thuế đối với nước giải khát sử dụng chất tạo ngọt tổng hợp với mức thuế phù hợp, có thể bằng hoặc cao hơn sản phẩm sử dụng từ mía đường.

UBTVQH cho rằng việc bổ sung các sản phẩm có đường khác vào diện chịu thuế cần được cân nhắc, đánh giá thận trọng, có lộ trình để bảo đảm không ảnh hưởng quá lớn tới quá trình phục hồi sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp và đời sống của người dân. Dự án Luật Thuế TTĐB (sửa đổi) được Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp này chưa thực hiện nghiên cứu, đánh giá đối với các sản phẩm khác. Do đó, UBTVQH đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động và đề xuất sửa đổi Luật phù hợp nếu cần thiết vào thời điểm thích hợp.

Về phạm vi các mặt hàng điều hòa thuộc diện chịu thuế: Tiếp thu ý kiến ĐBQH, UBTVQH thống nhất với đề xuất của Cơ quan soạn thảo để quy định điều hòa nhiệt độ có công suất trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU thuộc đối tượng chịu thuế (không thu thuế đối với điều hòa nhiệt độ có công suất từ 24.000 BTU trở xuống và loại có công suất trên 90.000 BTU).

Luật vừa được Quốc hội thông qua cũng đã bổ sung điều hòa nhiệt độ công suất trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU vào diện chịu thuế TTĐB, với mức thuế suất 10%. Đây là nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm trong quá trình thảo luận dự án luật. Nhiều ý kiến cho rằng điều hòa là mặt hàng thiết yếu, phục vụ sinh hoạt người dân, không phải hàng xa xỉ nên kiến nghị không đưa vào diện chịu thuế TTĐB.

Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) cũng đã điều chỉnh tăng thuế suất thuế TTĐB đối với các mặt hàng rượu, bia, song giãn lộ trình so với phương án ban đầu. Theo đó, rượu từ 20 độ trở lên và mặt hàng bia chịu mức thuế 65% từ đầu năm 2026, từ các năm tiếp theo mỗi năm tăng 5% và đạt mức thuế 90% vào năm 2031.

Rượu dưới 20 độ chịu thuế suất thuế TTĐB 35% vào năm 2026, các năm tiếp theo mỗi năm tăng 5%, đạt mức 60% vào năm 2031.

Theo ông Phan Văn Mãi, có ý kiến nhất trí việc áp thuế theo lộ trình và tăng thuế suất ngày càng cao đối với rượu, bia, thuốc lá, nước giải khát có đường nhưng cần đánh giá tác động xã hội của lộ trình tăng thuế.

Về nội dung này, UBTVQH nhấn mạnh việc sửa đổi theo hướng nâng thuế suất đối với các mặt hàng thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB là để thể chế hóa các chủ trương của Đảng và Nhà nước về bảo vệ, nâng cao sức khỏe nhân dân và thực hiện các cam kết quốc tế.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2026. 

Minh Chiến - Văn Duẩn

Theo Báo Người Lao Động (www.nld.com.vn)