Sau đợt mưa lũ lịch sử đầu tháng 10, vùng nguyên liệu mía của Công ty Cổ phần Mía đường Sông Con bị ngập úng nặng nề. Hàng trăm ha mía chìm sâu trong nước lũ từ 3-5 ngày, nguy cơ thiệt hại lớn đến năng suất. Việc khẩn trương triển khai các biện pháp phục hồi, chăm sóc diện tích mía sau ngập úng được xem là nhiệm vụ cấp bách, nhằm bảo đảm nguồn nguyên liệu cho niên vụ ép sắp tới

Vùng mía ngập sâu, nỗi lo sau lũ

Trong những ngày nước sông Con dâng cao, người dân các xã: Nghĩa Đồng, Tân Phú, Tân An chỉ biết đứng bên bờ nhìn ruộng mía xanh tốt bị nhấn chìm giữa biển nước đục ngầu. “Năm nay mía đang vào giai đoạn vươn lóng, ngập úng lâu ngày sẽ dễ thối rễ, gãy đổ, coi như mất trắng”, ông Nguyễn Hữu Long ở xóm 10, xã Nghĩa Đồng lo lắng. Toàn bộ 5 ha mía của gia đình ông Long bị ngập sâu, nhiều diện tích không thể tiếp cận để gia cố, thoát nước.

Vùng mía nguyên liệu dọc sông Con bị ngập sâu trong nước dài ngày, do ảnh hưởng của bão số 10 vừa qua. Ảnh: X.H

Theo người trồng mía, chưa năm nào nước sông Con lên nhanh và cao như vậy. Chỉ sau 1 đêm, cả vùng mía bãi ven sông bị nhấn chìm, có nơi ngập hơn 2 - 3 mét. Khi nước rút, những thân mía phủ bùn xám rũ rượi, lá héo úa, nhiều gốc mía bắt đầu úng thối. Cánh đồng từng rợp màu xanh hy vọng giờ chỉ còn lại sự tiêu điều, nặng nề nỗi lo mất mùa.

Hàng trăm diện tích mía bị ngâm trong nước nhiều ngày liền. Ảnh: X.H

Theo số liệu từ Công ty Cổ phần Mía đường Sông Con, trận lũ vừa qua đã làm 1.058 ha mía bị ngập, trong đó, 749 ha ngập hoàn toàn và 185 ha bị đổ rạp. Những diện tích bị ngâm lâu ngày không chỉ giảm năng suất mà còn ảnh hưởng lớn đến chữ đường, yếu tố quyết định giá trị nguyên liệu. Khi bị úng, cây mía mọc nhiều rễ phụ, khả năng quang hợp kém, đường tích lũy ít, thậm chí dễ gãy đổ hàng loạt.

Sau khi nước lũ rút, lá mía trở nên bạc phếch. Ảnh: X.H

Nỗ lực cứu mía sau ngập úng

Ngay sau khi nước rút, Công ty Cổ phần Mía đường Sông Con đã cử cán bộ kỹ thuật về từng vùng hướng dẫn nông dân khắc phục. Ông Nguyễn Bá Quý - Phó Giám đốc công ty cho biết: “Biện pháp đầu tiên và quan trọng nhất là rút nước triệt để. Phải khơi thông rãnh, nạo vét mương, không để ứ đọng trong ruộng quá lâu. Ở vùng trũng nên dùng máy bơm để tiêu úng nhanh”.

Cây mía bị ngập nước, sẽ giảm chất lượng và năng suất. Ảnh: X.H

Khi ruộng khô ráo, bà con cần xới xáo nhẹ, phá váng mặt đất để tăng độ thông thoáng cho rễ. Với gốc bị sình, có thể bón bổ sung vôi bột hoặc tro bếp (30-50 kg/sào) để khử trùng, hạn chế nấm bệnh và kích thích rễ mới. Đồng thời, vệ sinh đồng ruộng, bóc bỏ lá già, phát quang cỏ dại để ngăn ngừa sâu bệnh, đặc biệt là rệp bông trắng - loại dịch hại phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt.

Với diện tích mía bị đổ rạp, người dân nên dựng lại, buộc tạm hoặc chống nẹp nhẹ trong những ngày đầu để cây đứng vững, tiếp tục quang hợp. Sau 7-10 ngày, khi mía đã có dấu hiệu hồi phục (lá non xanh trở lại, rễ mới mọc), cần bón thúc phân cân đối, hòa phân trong nước tưới đều quanh gốc. Giai đoạn mía vươn lóng nên tăng lượng kali để tăng chữ đường về sau.

Nhiều diện tích mía đã bị vàng úa. Ảnh: X.H

Ngập úng không chỉ làm thối gốc, chết rễ mà còn rửa trôi dinh dưỡng, khiến cây thiếu đạm, lân, kali… Do đó, chăm bón phục hồi đúng thời điểm là yếu tố sống còn. “Nếu xử lý sớm, chỉ 10-15 ngày sau ngập, mía có thể hồi phục 60-70% năng suất ban đầu. Còn nếu chậm, gốc úng sẽ lan rộng, cây kiệt sức, thiệt hại không thể cứu vãn”, ông Quý khuyến cáo.

Mía là cây trồng chiến lược của vùng Tân Kỳ (cũ), mang lại thu nhập ổn định cho hàng nghìn hộ dân và là nguồn nguyên liệu chính của Nhà máy Đường Sông Con. Mỗi vụ ép, nhà máy cần hàng trăm nghìn tấn mía, nên bất kỳ biến động nào từ đồng ruộng đều ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch sản xuất.

Đại diện doanh nghiệp cho biết, công ty phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn bà con nhận biết sớm bệnh thối gốc, sâu đục thân, rệp bông trắng… nhằm bảo đảm vùng nguyên liệu ổn định, đủ cung ứng cho vụ ép tới.

Nhiều hộ dân cho biết, dù thiệt hại nặng nhưng họ không bỏ ruộng. “Mía là nguồn sống của gia đình tôi. Dù vất vả đến đâu cũng phải khôi phục để còn vụ sau”, ông Nguyễn Hữu Long - chủ ruộng mía ở xã Nghĩa Đồng chia sẻ. Tinh thần bám đồng, không buông cây mía đang lan tỏa khắp vùng, trở thành động lực để vực dậy cánh đồng sau thiên tai.

Người trồng mía kiến nghị, sau khi khắc phục thiệt hại, địa phương cần quy hoạch lại hệ thống tiêu thoát nước, nâng cấp bờ vùng, mở rộng mương nội đồng. Về giống, phía doanh nghiệp nên chuyển dần sang các loại chịu úng, chịu hạn tốt.

Bà con cần thực hiện cách chăm sóc mía sau khi bị ngập úng, theo hướng dẫn của cán bộ nông vụ. Ảnh: X.H

Mía là cây có khả năng hồi phục mạnh nếu được chăm sóc kịp thời. Tuy nhiên, để “giành lại mùa ngọt” sau biển nước, không thể chỉ trông chờ vào thiên nhiên mà cần sự vào cuộc đồng bộ từ nông dân, doanh nghiệp và chính quyền. Cùng với việc ứng dụng kỹ thuật, đầu tư hệ thống tiêu úng và dự báo thời tiết chính xác sẽ giúp người trồng mía chủ động hơn trước biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt.

Mía là cây trồng chiến lược của các xã ở huyện Tân Kỳ (cũ), mang lại nguồn thu ổn định cho hàng nghìn hộ nông dân. Tuy nhiên, thiên tai, ngập úng luôn là rủi ro tiềm ẩn. Vì thế, cùng với sự chủ động của người dân, sự vào cuộc của chính quyền và doanh nghiệp là yếu tố then chốt để vùng nguyên liệu mía duy trì ổn định, bền vững. Chăm sóc đúng cách sau ngập nước không chỉ cứu được cây mía, mà còn cứu cả một mùa đường, mùa hy vọng của người trồng mía./.

Xuân Hoàng

baonghean.vn