Năng suất giảm đáng kể

Theo thống kê của ngành Nông nghiệp tỉnh Gia Lai, trên địa bàn các huyện, thị xã khu  vực phía đông tỉnh Gia Lai có tổng diện tích mía khoảng 25.350ha. Trong đó, tập trung ở các huyện K’Bang 9.522ha, huyện Đak Pơ 6.928ha, huyện Kông Chro hơn 6.000ha và thị xã An Khê 2.900ha. Đây chính là vùng nguyên liệu mía cung cấp chủ yếu cho các nhà máy Đường An Khê và Công ty TNHH một thành viên Thành Thành Công Gia Lai.

Thế nhưng, do nắng hạn kéo dài tác động tiêu cực đến việc tăng trưởng của cây trồng khiến năng suất và sản lượng mía giảm mạnh, khiến người trồng mía trong vùng thất thu đáng kể. Thậm chí, nhiều nông hộ bị thua lỗ.

Đơn cử, tại huyện Kông Chro, do nắng hạn kéo dài dẫn đến thiếu nước tưới, cây mía khô cằn, năng suất thu hoạch sụt giảm rất nhiều. Không ít nông hộ trồng mía của địa phương rơi vào cảnh nợ nần, thua lỗ. Một hộ trồng mía ở xã Yang Trung chia sẻ, gia đình trồng hàng chục hecta mía theo mô hình cánh đồng mẫu lớn và áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất. Gia đình đầu tư khá lớn cho niên vụ mía 2019-2020, song năng suất lại đạt khá thấp, chỉ khoảng 30 tấn mía/ha. Như vậy sẽ thất thu hơn ngàn tấn so với niên vụ trước, tương đương khoảng hơn 900 triệu đồng.

Tương tự, hàng trăm hộ trồng mía tại huyện K’Bang, tập trung tại các xã Đak Hlơ, Kông Pla, Kông Lơng Khơng, Tơ Tung, Nghĩa An, Lơ Ku và xã Đông cũng bị thất thu trong niên vụ 2019-2020. Theo nhiều người trồng mía tại đây, năm 2019, do nắng hạn kéo dài dẫn đến bị giảm năng suất, chỉ đạt 25-40 tấn/ha, có nhiều trường hợp bị mất trắng.

Hộ ông Vũ Văn Lự, xã Đak Hlơ, trồng 5ha mía nhưng chỉ thu hoạch được một nửa diện tích, năng suất đạt hơn 30 tấn/ha. Ông Lự bảo đây là vụ mía thất bát nhất từ trước đến nay của ông.

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện K’Bang, trước tình hình nắng hạn tác động ngày càng tiêu cực đến sản xuất và đời sống xã hội, chính quyền huyện khuyến cáo người dân nên chuyển đổi dần hoặc chuyển đổi một phần diện tích trồng mía sang các cây trồng khác để đảm bảo ổn định cuộc sống. Năm 2019, địa phương đã khuyến khích nông hộ chuyển đổi gần 967ha mía không hiệu quả chuyển đổi sang cây trồng khác như cây sắn (704ha), cây ăn quả (34ha), cây sả (hơn 32ha), cây lâm nghiệp (17ha), cà phê (17ha)… Hiện địa phương đang phối hợp với DN thực hiện các dự án liên kết đầu tư sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp thông qua hợp tác xã và hộ nông dân, đảm bảo thực chất, bền vững.

Nguy cơ thất thu do sâu bệnh

Nắng hạn không những làm năng suất cây mía bị giảm, mà còn phát sinh nhiều lại sâu bệnh hại mía. Trong niên vụ 2020-2021, trên địa bàn tỉnh Gia Lai hiện có hàng ngàn hecta mía bị thiệt hại do sâu bệnh gây hại. Số diện tích thiệt hại tập trung chủ yếu ở các xã Đak Hlơ, Kông Pla, Tơ Tung, Kông Lơng Khơng… thuộc huyện K’Bang. 

Đến nay toàn huyện K’Bang có 284ha mía bị xén tóc, sâu đục thân gây hại và 952ha mía bị nhiễm bệnh than. Theo nhiều hộ trồng mía lâu năm ở địa phương, chưa bao giờ việc trồng mía khó khăn như năm nay. Cây mía ở khu vực gò đồi bị chết do khô hạn; phần diện tích mía lên được thì bị đủ loại sâu bệnh hại. Sâu hại chết những cây chính, chỉ còn những nhánh nhỏ mà lại gặp khô hạn nên chắc chắn thất thu.

Theo ngành Nông nghiệp huyện K’Bang, cây mía là một trong những cây trồng chủ lực của địa phương. Thời gian này là giai đoạn sinh trưởng, đẻ nhánh của cây mía. Thế nhưng từ trước Tết Nguyên đán đến nay, trên địa bàn rất ít mưa, thậm chí nhiều xã không có mưa, cộng với nhiệt độ cao đã tạo điều kiện cho một số loại sâu bệnh sinh sôi phát triển, chủ yếu là bị xén tóc, sâu đục thân gây hại và bị nhiễm bệnh than…

Trước tình hình trên, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện K’Bang khuyến cáo, cây mía đang trong giai đoạn chăm sóc, người dân nên vệ sinh đồng ruộng, bón phân cân đối, làm thông thoáng ruộng mía để hạn chế sự gây hại của sâu bệnh.

Đồng thời, đối với xén tóc thì xử lý bằng thuốc hóa học Diaphos 10G, Basudin 10H, Sago-super 3G, Marshal 5G...; tốt nhất nên sử dụng các chế phẩm sinh học từ nấm metarhizium (nấm xanh), nấm beauveria (nấm trắng). Với sâu đục thân có thể rải các loại thuốc hạt khi có mưa như Basudin 10H, Sago-super 3G, Marshal 5G… hoặc phun các thuốc như Padan 95 SP, Suprecide 40 EC… Đối với mía bị nhiễm bệnh than phải cắt bỏ cây bị bệnh rồi đem đốt tiêu hủy để hạn chế lây lan...