Theo Báo cáo sản xuất mía kỳ tháng 7/2021 vừa được Hiệp hội Mía đường Việt Nam công bố, thời gian qua tiếp tục xảy ra hiện tượng bất thường trong nhập khẩu đường vào Việt Nam từ một số quốc gia ASEAN.

Dẫn số liệu của Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính), Hiệp hội Mía đường Việt Nam nêu rõ, nửa đầu năm nay, lượng đường nhập khẩu từ các quốc gia: Campuchia, Lào, Malaysia, Myanmar, Indonesia vào Việt Nam đạt tới 399,189 tấn, tăng gấp 10 lần so với con số 38,61 tấn cùng kỳ năm trước.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan về việc lượng nhập khẩu đường tăng vọt này, đại diện Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết, cả 5 nước ASEAN nêu trên hoàn toàn không có phát triển gì về năng lực cạnh tranh mía đường để có thể xuất khẩu đường vào Việt Nam với mức tăng bùng nổ như vậy.

Thực chất đây là dấu hiệu rõ ràng của động thái lẩn tránh thuế chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC) tạm thời đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, khi cả 5 nước trên đều có nhập khẩu đường từ Thái Lan. Bản chất lượng đường nhập khẩu vào Việt Nam từ 5 nước ASEAN nêu trên đều có liên quan xuất xứ từ Thái Lan.

“Toàn bộ số lượng đường trên đây chỉ chịu thuế 5% so với mức thuế lẽ ra phải đóng là 33,88% và 48,88% tùy theo loại đường”, vị đại diện này cho hay.

Về nhập khẩu đường nói chung trong nửa đầu năm nay, tính toán từ số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, lượng đường nhập khẩu đạt 781.334 tấn với tổng trị giá hơn 367,2 triệu USD. Các chuyên gia trong ngành mía đường nhận định, đây là con số kỷ lục chưa từng có trong ngành đường Việt Nam.

Trong khi đó, tại thị trường trong nước, vụ sản xuất mía đường đã kết thúc với sản lượng đường đạt 689.830 tấn, thấp hơn sản lượng 763.931 tấn đường của vụ trước. Đáng chú ý, nhu cầu về đường đã xuống đến mức thấp nhất trong 2 tháng gần đây dưới tác dụng của dịch bệnh dẫn đến việc giãn cách xã hội, hạn chế hàng hóa lưu thông.

Bối cảnh hiện tại, các loại đường có nguồn gốc nhập khẩu hoàn tòan làm chủ thị trường và nguồn cung đường đang đủ cung ứng cho nhu cầu thị trường.

Xung quanh câu chuyện nhập khẩu đường tăng bất thường từ 5 nước ASEAN, có dấu hiệu rõ ràng của động thái lẩn tránh thuế CBPG và CTC tạm thời đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan sáng nay 17/8/2021, ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) khẳng định, về mặt số liệu nhập khẩu tăng, Cục luôn theo dõi và nắm sát thông tin.

Theo quy định, Hiệp hội Mía đường Việt Nam phải có hồ sơ đề nghị khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế, sau đó Cục Phòng vệ thương mại mới tiến hành các bước khởi xướng điều tra tiếp theo.

"Hiện tại, Cục Phòng vệ thương mại đã trao đổi, làm việc và có hướng dẫn chi tiết với Hiệp hội Mía đường Việt Nam để Hiệp hội chuẩn bị hồ sơ đề nghị khởi xướng điều tra. Dự kiến, Hiệp hội cũng sẽ sớm hoàn thiện hồ sơ này trong thời gian tới", ông Lê Triệu Dũng nhấn mạnh.

Hiệp hội Mía đường Việt Nam dự báo tháng 8/2021, nguồn cung đường từ nhập khẩu tiếp tục đưa đường vào thị trường thông qua nhập khẩu trực tiếp từ Thái Lan, từ các nước ASEAN và đường gian lận thương mại qua biên giới Tây Nam, cộng với đường sản xuất từ mía trong nước đang tồn kho.

Nhu cầu tiêu thụ đường sẽ lệ thuộc vào khả năng khống chế dịch bệnh và sẽ không có hiện tượng thiếu hụt đường trong tháng 8/2021 và tháng 9/2021; ưu thế thị trường vẫn thuộc về các loại đường có nguồn gốc nhập khẩu và giá đường trong nước sẽ có diễn biến gắn với giá đường thế giới.