Giá đường sẽ tăng lên 20.000 đồng/kg trong quý II/2023

Trong tháng 5/2023, giá đường trong nước tăng lên 20.000 đồng/kg (+10% so với đầu năm, +12% so với cùng kỳ (svck), sau khi hầu như không thay đổi trong suốt Q1/2023 ở mức khoảng 18.000 đồng/kg. Theo USDA, mức tiêu thụ đường nội địa của Việt Nam sẽ ổn định svck trong khoảng 2,3-2,4 triệu tấn/năm. Theo VSSA, sản lượng đường trong nước dự kiến đạt 871 nghìn tấn (+16,6% svck) cho niên độ 2022/2023.

Nhóm phân tích của SSI Research cho rằng giá đường tinh luyện sẽ duy trì quanh mức 20.000 đồng/kg (+12% svck) từ quý II/2023. 

Giá đường trong nước tăng được kỳ vọng sẽ khuyến khích người nông dân quay trở lại trồng mía. Các chính sách chống trợ cấp chống bán phá giá áp dụng đối với đường Thái Lan nhằm bảo vệ các doanh nghiệp sản xuất trong nước là yếu tố góp phần cải thiện dài hạn sản lượng đường trong nước và giá đường.

Bộ Công Thương đã chính thức áp dụng biện pháp chống lẩn tránh thuế đối với mặt hàng đường nguyên liệu xuất xứ Thái Lan, với tổng thuế suất là 47,64%. Sau khi triển khai, tổng lượng đường nhập khẩu chính ngạch vào Việt Nam giảm từ 1,7 triệu tấn (+9% svck) trong năm 2021 xuống còn 1,2 triệu tấn trong năm 2022 (-29% svck). Giá đường tăng 8,7% so với tháng trước sau khi thực hiện. Theo VSSA, việc kiểm soát đường nhập lậu đã được cải thiện kể từ quý II/2023 nhờ đẩy mạnh các hoạt động kiểm tra.

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường. Dự thảo Luật thuế TTĐB sửa đổi sẽ được trình Quốc hội trong tháng 5/2024. Bộ Tài chính đề xuất bổ sung thuế TTĐB đối với "sản phẩm nước giải khát có đường, theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN)". Đây là lần thứ hai Bộ Tài chính đề xuất dự luật này. Trong năm 2014, Bộ Tài chính đã đề xuất việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt 10% đối với đồ uống có đường nhưng không được thông qua. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc áp thuế sẽ dẫn đến mức tiêu thụ đồ uống có đường của người Việt Nam giảm 860-900 triệu lít.

Theo SSI Research mức giảm này tương ứng với việc giảm 1%-3% lượng đường tiêu thụ trong nước. Do đó, SSI Research cho rằng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ ít có tác động đến tiêu thụ đường trong nước.

Các doanh nghiệp mía đường làm ăn ra sao?

Trong ba quý đầu năm tài chính 2023, doanh thu thuần của Công ty CP Thành Thành Công – Biên Hoà (TTC Sugar, HoSE: SBT) đạt kết quả tích cực, với doanh thu thuần đạt 18 nghìn tỷ đồng (+40% svck). SSI Research ước tính sản lượng tiêu thụ đường đạt 996 nghìn tấn (+30% svck) và giá bán trung bình tăng 10% svck. SBT là công ty dẫn đầu trong thị trường đường Việt Nam với 46% thị phần. Tuy nhiên, LNST đạt 537 tỷ đồng (-17% svck), do chi phí lãi vay tăng 77% svck. 

Trong năm tài chính 2024, SSI Research kỳ vọng doanh thu thuần và lợi nhuận ròng của SBT lần lượt là 26 nghìn tỷ đồng (+8% svck) và 734 tỷ đồng (+8% svck). SSI Research ước tính sản lượng tiêu thụ sẽ đạt 1,3 triệu tấn (+2% svck) trong dó 40% đến từ đường nhập khẩu. 

Công ty CP Đường Quảng Ngãi (UPCoM: QNS) ước tính kết quả kinh doanh tích cực trong 4T2023 với doanh thu và LNTT lần lượt đạt 3,4 nghìn tỷ đồng và 580 tỷ đồng, hoàn thành 41% và 48% kế hoạch năm. Doanh thu thuần được thúc đẩy nhờ mảng đường với doanh thu đường đạt 1,3 nghìn tỷ đồng (tăng 1,57 lần svck) và LNTT đạt 250 tỷ đồng (tăng 4 lần svck). Mảng sữa đậu nành tiếp tục đối mặt với nhu cầu yếu với doanh thu thuần đạt 1,2 nghìn tỷ đồng (-12% svck). Tuy nhiên, nhờ giá bán bình quân trong tháng 3/2023 tăng, LNTT mảng sữa đậu nành tăng nhẹ 2% svck, đạt 188 tỷ đồng.

Theo QNS, tổng sản lượng đường ước tính đạt 200.000 tấn (+54% svck) trong năm 2023, nhờ mở rộng diện tích canh tác (+45% svck) và sản lượng đường cao hơn. Ngoài ra, bắt đầu với chuỗi bán lẻ Bách Hóa Xanh vào tháng 3/2023, QNS đã bắt đầu bán mặt hàng đường đóng gói với nhãn hiệu "Đường An Khê" thông qua các kênh thương mại hiện đại. Trong tháng 5/2023, công ty sẽ hợp tác với chuỗi bán lẻ BigC, Coop, Winmart để bán mặt hàng đường đóng gói này.

Tiêu thụ sữa đậu nành ước tính đi ngang trong năm 2023 so với năm 2022. SSI Research kỳ vọng thuế Giá trị gia tăng giảm từ 10% xuống 8% sẽ là yếu tố hỗ trợ cho mức tiêu thụ sữa đậu nành trong nửa cuối năm 2023. Trong tháng 3/2023, QNS đã tăng giá bán trung bình 5% so với đầu năm, điều này phần nào bù đắp cho chi phí đậu nành tăng trong quý II/2023. Công ty dự kiến cho ra mắt sản phẩm mới (sữa đậu nành bổ sung chất xơ) trong nửa cuối năm 2023.

Tổng quan, SSI Research ước tính doanh thu thuần và LNST năm 2023 của QNS lần lượt là 9,7 nghìn tỷ đồng (+17% svck) và 1,5 nghìn tỷđồng (+18% svck). Trong năm 2024, SSI Research dự báo doanh thu thuần và lợi nhuận ròng lần lượt đạt 10,4 nghìn tỷ đồng (+7% svck)và 1,7 nghìn tỷ đồng (+14% svck).

Trong ba quý đầu năm tài chính 2023, Công ty CP Mía đường Sơn La (HNX: SLS) công bố doanh thu thuần và lợi nhuận ròng lần lượt là 1 nghìn tỷ đồng (-15% svck) và 16 tỷ đồng (-22% svck), hoàn thành 46% và 31% kế hoạch năm. 

Tương tự như SBT, LSS có tỷ lệ đường thương mại ở mức cao, mảng hoạt động này sẽ bị ảnh hưởng trong năm 2023 do thuế chống trợ cấp chống bán phá giá được áp dụng gần đây. LSS không trúng thầu đường thô trong hạn ngạch nhập khẩu giai đoạn 2021-2022. Đối với sản xuất đường, LSS sản xuất được 55 nghìn tấn/năm (chiếm 52% sản lượng tiêu thụ, và là mứcthấp so với các công ty cùng ngành), do đó việc tăng giá đường không mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp.

Bên cạnh mảng kinh doanh cốt lõi là đường, LSS đã đầu tư vào bất động sản (du lịch sinh   thái), sữa gạo lứt, nước mía dinh dưỡng, nông nghiệp công nghệ cao. Tuy nhiên, dự án bất động sản (Công Viên Sinh Thái Tre LuồngThanh Tam) vẫn gặp các vấn đề pháp lý. Nước uống dinh dưỡng đạt doanh thu khiêm tốn là 34 tỷ đồng trong năm 2022.

SLS ghi nhận doanh thu thuần và lợi nhuận ròng trong 9 tháng đầu năm 2023 lần lượt là 1,1 nghìn tỷ đồng (+73% svck) và 298 tỷ đồng (+138% svck) nhờ tỷ suất lợi nhuận cao hơn hơn mức bình quân của các doanh nghiệp sản xuất đường trong nước, theo đó tỷ suất lợi nhuận gộp trung bình đạt 29%, so với mức 24% trong 9 tháng đầu năm tài chính 2022. Tuy quy mô nhỏ (công suất nghiền 5 nghìn tấn/ngày) nhưng SLS có điều kiện trồng mía thuận lợi nên năng suất cây trồng cao hơn (64 tấn/ha, so với bình quân là 62 tấn/ha) và tỷ lệ chuyển đổi đường từ mía cao hơn (13, so với mức trung bình là 10,2). Công ty sản xuất khoảng 60 nghìn-70 nghìn tấn đường hàng năm.

SLS trả cổ tức tiền mặt tương đương khoảng 50% lợi nhuận. Năm 2023, SLS có thể tăng cổ tức tiền mặt lên 160%- 200% trên mệnh giá.

Mặc dù thông tin chi tiết vẫn chưa được công bố, SLS kỳ vọng diện tích trồng mía sẽ tăng trưởng với mục tiêu đạt 11.000 ha (+20% diện tích hiện tại). Trong tháng 5/2023, giá đường trong nước tăng 10% so với đầu năm và 12% svck.

O.L