Phân tích dữ liệu, xác định đối tượng trọng điểm để áp dụng các biện pháp nghiệp vụ điều tra, xác minh, làm rõ hành vi vi phạm và xử lý theo quy định là một biện pháp Tổng cục Hải quan sẽ tập trung triển khai trong kế hoạch chống gian lận, giả mạo xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp năm 2021.

Xác định trúng đối tượng trọng điểm

Tổng cục Hải quan sẽ áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ hải quan để kiên quyết đẩy lùi tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp; mọi hành vi vi phạm phải được phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật. Qua đó thúc đẩy phát triển sản xuất trong nước, bảo vệ các nhà sản xuất Việt Nam trước nguy cơ bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, bảo vệ uy tín của hàng hóa Việt Nam trên trường quốc tế.

Để triển khai, các đơn vị nghiệp vụ sẽ đồng bộ tham gia vào kế hoạch này theo từng nhiệm vụ chi tiết. Trong đó, Cục Giám sát quản lý về hải quan sẽ chủ trì, đầu mối phối hợp với các đơn vị Cục Công nghệ thông tin và Thống kê Hải quan, Cục Quản lý rủi ro, Cục Kiểm tra sau thông quan, Cục Điều tra chống buôn lậu, Vụ Thanh tra-Kiểm tra để tổng hợp, phân tích số liệu, lập danh sách mặt hàng, đối tượng trọng điểm cần áp dụng các biện pháp nghiệp vụ; cung cấp thông tin, số liệu, danh sách doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu tăng đột biến cho các đơn vị biết, phối hợp thực hiện.

Không chỉ phối hợp trong nội ngành, Cục Giám sát quản lý về hải quan sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ và các bộ, ngành liên quan thực hiện rà soát cơ sở pháp lý, kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp quy liên quan đến xuất xứ, ghi nhãn để khắc phục sơ hở của hệ thống pháp luật, làm cơ sở pháp lý để thống nhất thực hiện. Chủ trì, phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam rà soát các trường hợp cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa chưa đúng quy định; kiến nghị, đề xuất VCCI chấm dứt việc cấp Giấy chứng nhận về quy trình sản xuất hoặc nguồn nguyên liệu, công đoạn sản xuất (gọi là Form X) nhằm hạn chế doanh nghiệp lợi dụng giấy chứng nhận này để gian lận xuất xứ. Đặc biệt, đơn vị sẽ phối hợp chặt chẽ với các hiệp hội ngành hàng xác định đối tượng doanh nghiệp có rủi ro cao, có dấu hiệu gian lận chuyển danh sách cụ thể cho cơ quan Hải quan. Đồng thời thực hiện tuyên truyền, khuyến cáo các doanh nghiệp đầu tư thực chất, lâu dài, chuyển giao công nghệ, thực hiện gia công chế biến sâu; khuyến khích phát triển công nghiệp phụ trợ; khuyến cáo các doanh nghiệp cải thiện cơ chế theo dõi, giám sát quá trình sản xuất tại doanh nghiệp; nâng cao nhận thức về gian lận, giả mạo xuất xứ, lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại.

Nhằm xác định đối tượng trọng điểm để áp dụng các biện pháp nghiệp vụ điều tra, xác minh, làm rõ hành vi vi phạm, vấn đề thống kê, rà soát số liệu được Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan đảm đương. Cục Công nghệ thông tin và Thống kê Hải quan cung cấp danh sách mặt hàng, doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu tăng đột biến (>10%) vào các thị trường Hoa Kỳ, EU và Ấn Độ; nhập khẩu tăng đột biến (>10%) từ thị trường trọng điểm định kỳ hàng quý để Cục Giám sát quản lý về hải quan tổng hợp, báo cáo lãnh đạo Tổng cục Hải quan.

Cục Quản lý rủi ro thực hiện phân tích số liệu, xác định danh sách mặt hàng, doanh nghiệp có kim ngạch XNK gia tăng đột biến, có rủi ro cao và phối hợp với các đơn vị thực hiện đấu tranh. Các tiêu chí xác định như sau: tên doanh nghiệp, quốc tịch doanh nghiệp, mã số doanh nghiệp, năm thành lập, loại hình doanh nghiệp, địa chỉ hoạt động; loại hình XNK; mặt hàng xuất khẩu, nhập khẩu, dấu hiệu gian lận, xếp hạng rủi ro. Áp dụng phân luồng kiểm tra thực tế 100% đối với hàng hóa XNK xác định có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp…

Lập chuyên đề kiểm tra sau thông quan một số nhóm mặt hàng

Để thực hiện kế hoạch chống gian lận, giả mạo xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp năm 2021, các đơn vị như Cục Kiểm tra sau thông quan, Cục Điều tra chống buôn lậu, Vụ Thanh tra – Kiểm tra đều được giao các nhiệm vụ cụ thể nhằm phát hiện vi phạm. Trong đó Cục Kiểm tra sau thông quan sẽ trực tiếp kiểm tra sau thông quan tại trụ sở người khai hải quan để làm rõ hành vi gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp và xử lý theo quy định đối với các nhóm mặt hàng, trong đó tập trung kiểm tra theo chuyên đề đối với nhóm mặt hàng như: nhóm mặt hàng thép (khớp nối bằng thép; bánh xe thép; thép tiền chế; ống đồng); nhóm mặt hàng điện tử (mạch điện; máy xử lý dữ liệu; sản phẩm điện tử và linh kiện); nhóm máy móc, thiết bị (máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; máy hút bụi; máy cắt cỏ); nhóm mặt hàng giày dép và túi xách. Đồng thời Cục Kiểm tra sau thông quan sẽ thực hiện kiểm tra từ 30-50 doanh nghiệp; đơn vị kiểm tra sau thông quan tại cục hải quan các tỉnh, thành phố kiểm tra từ 1-3 doanh nghiệp… Bên cạnh đó đơn vị sẽ phối hợp với Cục Giám sát quản lý về hải quan để phân tích số liệu, xác định đối tượng có rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp…

Công tác đấu tranh chống buôn lậu cũng được triển khai đồng bộ với các lĩnh vực nghiệp vụ. Trong đó Cục Điều tra chống buôn lậu được giao triển khai đồng bộ các biện pháp kiểm soát hải quan để kịp thời phát hiện, điều tra, xác minh làm rõ đối với các đối tượng được xác định có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp; trong đó chú trọng tập trung kiểm tra theo chuyên đề đối với nhóm mặt hàng như: nhóm mặt hàng gỗ và các sản phẩm từ gỗ, trong đó trọng tâm là mặt hàng gỗ dán từ nguyên liệu gỗ cứng, tủ gỗ, ghế sofa có khung gỗ; đệm mút; đá nhân tạo; gạch men; lốp xe tải và xe khách; nhóm máy móc, thiết bị: máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; máy hút bụi; máy cắt cỏ…

Vụ Thanh tra - Kiểm tra thực hiện điều tra, xác minh làm rõ đối với các đối tượng được xác định có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp; trong đó chú trọng vào các nhóm mặt hàng như: nhóm mặt hàng điện tử: mạch điện; máy xử lý dữ liệu; sản phẩm điện tử và linh kiện; nhóm mặt hàng xe đạp, xe đạp điện và linh kiện; pin năng lượng mặt trời; bao và túi nhựa; ghim đóng thùng; vỏ bình ga.

Ngọc Linh

haiquanonline.com.vn