Tiếp tục ra tay chặn đứng 'lối vào, đầu ra' của đường lậu | Tin trong nước | Viện Nghiên cứu Mía Đường

(TBTCO) - Đường nội trong thời gian dài đã bị tổn hại nghiêm trọng từ đường lậu. Nhận định vấn nạn này sẽ gia tăng mạnh trở lại trong thời gian tới, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia vừa đề nghị yêu cầu tăng cường kiểm soát, đấu tranh đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại mặt hàng này.

Đường nội “đứng ngồi chưa yên” vì đường lậu Ngành Mía đường Việt Nam đã có một khoảng thời gian dài “sống trong sợ hãi” trước nghịch lý sản lượng đường trong nước dư thừa, nhưng lại nhập siêu lên đến 884.285 tấn đường. Đây là con số lớn chưa từng có, sau gần một năm Việt Nam gia nhập Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA). Đã có không ít doanh nghiệp trong ngành lao đao, đứng trước “cửa tử” cho đến ngày 9/2/2021, khi Bộ Công thương đã ký và ban hành Quyết định số 477/QĐ-BCT về việc áp dụng thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với đường nhập khẩu từ Thái Lan với mức 48,88% cho đường tinh và 33,88% cho đường thô. Có thể thấy, quyết định này đã mang lại cơ hội cạnh tranh công bằng cho đường Việt ở thị trường nội địa, cộng với việc giá đường, nhu cầu đường thế giới liên tục tăng thời gian qua đã giúp các nhà sản xuất, nông dân “hồi sinh” và mở ra tương lai triển vọng cho ngành mía đường Việt. Tuy nhiên, khó khăn chưa hết bởi doanh nghiệp vẫn còn phải đối mặt với những tổn hại không nhỏ từ đường lậu. Gian lận thương mại, đường lậu đã gây tổn thất cho ngành mía đường Việt Nam trong thời gian dài và nghiêm trọng. Trong nhiều năm qua, buôn lậu đường qua biên giới chưa bao giờ giảm nhiệt khi lực lượng chức năng liên tục phát hiện, xử lý nhiều vụ việc, triệt phá nhiều đường dây song vẫn chỉ như "muối bỏ biển", nhất là tại một số tỉnh Tây Nam như An Giang, Long An, Kiên Giang, Ðồng Tháp, Quảng Trị, Hà Tĩnh… Bên cạnh đó, tình trạng đường cát nhập lậu cũng xuất hiện qua một số địa phương khu vực miền Trung và đường biển ở các địa phương như Hải Phòng, Thái Bình... Báo cáo của Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (BCĐ 389 quốc gia) cho thấy, đường nhập lậu vào Việt Nam chủ yếu xuất phát từ Thái Lan, qua Lào, Campuchia vào nước ta qua biên giới các tỉnh Tây Nam. Chia sẻ về vấn đề này, ông Đàm Thanh Thế - Chánh văn phòng BCĐ 389 quốc gia cho biết, các đối tượng buôn lậu mặt hàng đường cát thường sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi và liên tục biến hóa không ngừng… gây nhiều khó khăn trong việc ngăn chặn, xử lý. Thông thường, đường cát lậu được tập kết dọc biên giới Lào, Campuchia, sau đó dùng các phương tiện vận chuyển bằng đường bộ, đường thủy vào thị trường nội địa tiêu thụ. Thậm chí, các đối tượng còn thường xuyên sử dụng thủ đoạn “hô biến” đường lậu thành đường xuất xứ Việt Nam bằng cách bỏ bao bì của nước sản xuất, đóng nhãn mác Việt Nam. Kiểm soát chặt đường lậu qua biên giới Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đánh giá, trong thời gian tới hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép mặt hàng đường cát qua biên giới sẽ gia tăng trở lại, đặc biệt tại địa bàn các tỉnh biên giới Việt Nam – Campuchia. Bên cạnh đó, việc lẩn tránh phòng về thương mại, tức là gian lận về xuất xứ thông qua các loại hình nhập khẩu mặt hàng đường cát từ các quốc gia trong khối ASEAN sẽ gia tăng và tiểm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro về trốn thuế. Vì vậy, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia vừa có công văn đề nghị Cơ quan Thường trực tham mưu Trưởng Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành và địa phương chỉ đạo các lực lượng chức năng thực tăng cường công tác phối hợp tuần tra, kiểm soát, nắm tình hình buôn lậu, vận chuyển nhằm kịp thời phát hiện, đấu tranh, bắt giữ và xử lý các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép mặt đường cát qua biên giới. Cùng với đó, tăng cường kiểm tra, giám sát đối với mặt hàng đường cát nhập khẩu trên thị trường. Trước đó, để khắc phục và đấu tranh với tình trạng nhập lậu đường, BCĐ 389 quốc gia cũng đã đề xuất đưa yêu cầu truy xuất nguồn gốc mặt hàng đường thành yêu cầu bắt buộc đối với mọi cơ sở sản xuất chế biến đường. Theo đó, hệ thống truy xuất cần kết hợp với công nghệ như sử dụng mã QR code nhằm giúp các cơ quan chức năng kiểm tra được tính hợp pháp và xuất xứ hàng hóa một cách nhanh chóng, đối phó hữu hiệu hơn vấn nạn đường nhập lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu. Đồng thời, yêu cầu tiến hành điều tra, xử lý nghiêm những công chức có hành vi bảo kê, tiếp tay cho buôn lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu; tăng mức xử phạt với hành vi vi phạm... Về phía lực lượng quản lý thị trường (QLTT), ông Trần Hữu Linh – Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT cho biết, trong thời gian tới cần ngăn chặn lợi dụng hóa đơn chứng từ bán thanh lý đường nhập lậu bị tịch thu, hóa đơn mua bán đường trong nước, nhằm mục đích xoay vòng hóa đơn, hợp thức hóa cho các lô hàng đường nhập lậu khác.