Trong hai ngày 11-12/8, tại TP. Cần Thơ, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) tổ chức Hội thảo quốc gia về khoa học cây trồng lần thứ hai với chủ đề: “Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và thích ứng với biến đổi khí hậu”. 

Tham dự có Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Quốc Doanh, ông Nguyễn Trung Hiếu, Phó trưởng Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, ông Đào Anh Dũng, Phó Chủ tich UBND TP. Cần Thơ, ông Trịnh Khắc Quang, Giám đốc VAAS, đại diện lãnh đạo các Sở NN&PTNT, cùng đông đảo các nhà khoa học, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp.

Hội thảo là dịp để các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp tổng kết, đánh giá những kết quả đã đạt được cũng như thảo luận, đề xuất hướng nghiên cứu cho giai đoạn tiếp theo.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe các báo cáo tham luận giới thiệu kết quả nghiên cứu về chọn tạo giống cây lương thực, giống lúa chịu nóng bằng chỉ thị phân tử, thực trạng giống cây lương thực chủ yếu hiện nay ở Việt Nam và định hướng cho các năm tới...; chọn tạo giống cây thực phẩm và cây công nghiệp, kỹ thuật trồng trọt và bảo vệ thực vật, đất, phân bón, môi trường và hệ thống nông nghiệp.

Thứ trưởng Lê Quốc Doanh phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho rằng, thời gian qua có những ngành tuy nhận được rất ít sự quan tâm đầu tư, nhưng kết quả xuất khẩu lại hết sức ấn tượng và liên tục tăng trưởng chẳng hạn như ngành rau quả. Với kết quả đạt được trong những tháng đầu năm 2016, nhiều khả năng trị giá xuất khẩu rau quả trong năm nay sẽ lần đầu tiên vượt ngành lúa gạo. “Nếu như năm 2013, xuất khẩu rau quả chỉ đạt 900 triệu đô la Mỹ, thì năm 2014 đã đạt 1,47 tỉ đô la Mỹ và trong năm 2015 đạt 1,85 tỉ đô la Mỹ. Riêng trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến hết tháng 7/2016, trị giá xuất khẩu rau quả đã đạt 1,37 tỉ đô la Mỹ và nhiều khả năng xuất khẩu trong cả năm 2016 sẽ đạt đến 2,5 tỉ đô la Mỹ, tăng khoảng 650 triệu đô la Mỹ so với năm 2015. Trong khi đó, đối với ngành lúa gạo, tính đến cuối tháng 7/2016, kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp hội viên Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA) mới đạt hơn 1,26 tỉ đô la Mỹ (giá FOB), tức trị giá xuất khẩu ở lĩnh vực lúa gạo đã thấp hơn lĩnh vực rau quả, khoảng 110 triệu đô la Mỹ”, ông Doanh cho biết thêm.

Theo ông Trịnh Khắc Quang, Giám đốc VAAS, nền nông nghiệp Việt Nam nói chung và lĩnh vực cây trồng nói riêng là nền sản xuất mở, hội nhập sâu rộng vào kinh tế khu vực và quốc tế. Trên 90% sản lượng cà phê, hồ tiêu, cao su, 20% gạo và các sản phẩm nông nghiệp khác được xuất khẩu, nhưng chịu sự cạnh tranh gay gắt của thị trường.

Hội thảo có sự tham gia của hơn 500 đại biểu đại diện cho các cơ quan, đơn vị ngành nông nghiệp

Do vậy để đảm bảo sản xuất hiệu quả, nâng cao thu nhập của người dân, khoa học cây trồng cần cung cấp kịp thời các giải pháp về quản lý, tổ chức sản xuất cũng như công nghệ để nâng cao chuỗi giá trị cho sản phẩm theo nguyên tắc “ít hơn và nhiều hơn”. Đó là đầu tư vật chất vào tài nguyên ít hơn, lao động ít hơn, rủi ro ít hơn song giá trị sản xuất và thu nhập cao hơn. “Để hiện thực hóa mục tiêu đó, khoa học cây trồng cần điều chỉnh lại chiến lược nghiên cứu theo định hướng thị trường, lấy thu nhập của người sản xuất làm trung tâm, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, có sự tham gia của doanh nghiệp. Theo định hướng trên, thời gian gần đây VAAS đã xác định các nội dung ưu tiên, các sản phẩm chủ lực để tập trung nghiên cứu, gắn chặt nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng và thương mại sản phẩm, gắn nghiên cứu chuyên đề với nghiên cứu theo vùng lãnh thổ để phát huy tối đa mọi nguồn lực và lợi thế so sánh về điều kiện tự nhiên và thị trường”, ông Quang cho biết.

Trước triển vọng xuất của ngành rau quả, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh đã yêu cầu các đơn vị có liên quan của Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam - đơn vị trực thuộc Bộ NN&PTNT, thời gian tới cần chú trọng nguồn lực nghiên cứu, phát triển nhiều hơn cho lĩnh vực này. “Trong mấy chục năm qua, chúng ta quan tâm rất nhiều đến lúa gạo, còn cây ăn quả thì chưa chú trọng, nhưng lại có kết quả khả quan như vậy, cho nên chúng ta cần tập trung nhiều hơn vào đối tượng này vì dư địa để phát triển vẫn còn lớn”, ông Doanh nhấn mạnh.

Trong thời gian qua, nhiều thị trường có yêu cầu cao về tiêu chuẩn sản phẩm cũng đã, đang và sẽ tiếp tục mở cửa cho trái cây Việt Nam. Cụ thể: thanh long, chôm chôm, nhãn, vải thiều đã được thị trường Mỹ cho phép xuất khẩu vào với kết quả trong 5 tháng đầu năm 2016 đã xuất khẩu được khoảng 2.000 tấn, tăng khoảng 200% so với cùng kỳ năm 2015. Ngoài ra, Cục Bảo vệ thực vật thuộc Bộ NN&PTNT cũng đang đàm phán để xuất khẩu thêm xoài, vú sữa sang thị trường Mỹ.

Hiện nay, trái vải của Việt Nam đã thâm nhập vào thị trường Úc và dự kiến cuối năm 2016 thị trường này sẽ hoàn tất thủ tục để cho phép nhập khẩu thêm thanh long của Việt Nam. Bên cạnh đó, nhiều loại trái cây của Việt Nam cũng đã thâm nhập được vào các thị trường khó tính như: Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand,...

Toàn cảnh Hội thảo

Hội thảo là diễn đàn giới thiệu các kết quả nghiên cứu, các công nghệ mới của Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, các viện, trường và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực trồng trọt trong cả nước nhằm phục vụ tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu; tiếp thu yêu cầu đặt hàng của các địa phương, các doanh nghiệp và thảo luận về định hướng, vấn đề trọng tâm cần giải quyết  trong lĩnh vực trồng trọt thời gian tới. Đây không chỉ quy tụ các nhà khoa học thuộc Viện mà là diễn đàn cho tất cả các nhà khoa học, quản lý, doanh nghiệp quan tâm trong và ngoài nước về khoa học và sản xuất cây trồng, là nơi khởi nguồn cho các ý tưởng và sự hợp tác mới.

Quang Minh - kinhtenongthon.com.vn