Cánh đồng mía nguyên liệu tại xã Đại Sơn (Phục Hòa) phát triển tốt.

Để phát triển cây mía nguyên liệu bền vững, tỉnh đã tập trung chỉ đạo ngành chức năng, các địa phương trồng mía nguyên liệu quy hoạch vùng sản xuất, đồng thời mở rộng quy mô và nâng cao năng suất, chất lượng cây mía. Do đó, diện tích cây mía hằng năm đều tăng, năm 2005, diện tích mía toàn tỉnh là 3.232,5 ha, năng suất 617,5 tạ/ha, sản lượng 199.634,9 tấn (trong đó mía nguyên liệu Công ty cổ phần Mía đường Cao Bằng 2.532,5 ha); đến năm 2017, tăng lên 3.328,3 ha, năng suất 611,9 tạ/ha, sản lượng 203.653 tấn (trong đó mía nguyện liệu Công ty cổ phần Mía đường Cao Bằng 2.593 ha). Thu nhập từ trồng mía đạt 55 - 60 triệu đồng/ha. Vụ mía năm 2018, diện tích mía toàn tỉnh tăng lên 3.888 ha, trong đó huyện Phục Hòa 2.316,9 ha, Quảng Uyên 1.175 ha, Hạ Lang 268 ha, Thạch An 43,8 ha, Trùng Khánh 19,4 ha...
Đến huyện Phục Hòa vào mùa này, đâu đâu cũng thấy màu xanh ngút ngàn của mía được trồng dọc hai bên đường, khắp các cánh đồng, sườn đồi. Phó Bí thư Chi bộ xóm  Rằng Kheo, xã Đại Sơn Phan Văn Nam cho biết: Xóm Rằng Kheo có 24 hộ, 100% hộ đều trồng mía nguyên liệu và ký cam kết bán cho Nhà máy đường và được Công ty cổ phần Mía đường Cao Bằng cho ứng giống, phân bón, hỗ trợ kỹ thuật trồng, chăm sóc; đến cuối vụ bán mía cho Nhà máy đường mới trả. Trồng mía cho thu nhập cao hơn trồng ngô từ 2 - 3 lần. Do đó, diện tích mía hằng năm của xóm duy trì 30 ha, bình quân hộ thu 50 - 70 tấn mía/vụ, có nhiều hộ trồng nhiều thu từ 150 - 170 tấn/vụ, giá bán cho Nhà máy đường bình quân 1 nghìn đồng/kg, trừ chi phí thu nhập trên 100 triệu đồng/vụ, tiêu biểu như các hộ: Mông Văn Lùng, Hoàng Văn Thào, Phan Văn Cường... 
Chủ tịch UBND xã Đại Sơn Trương Đàm Hưng khoe: Cả xã có 16 xóm với 739 hộ đều trồng mía. Trong đó, tập trung trồng nhiều tại các xóm Bản Mới, Rằng Kheo, Bản Chu... Diện tích mía cả xã hằng năm bình quân duy trì  500  -  550 ha, năng suất bình quân đạt 62 - 65 tấn/ha, sản lượng 30.000 - 35.000 tấn/vụ. Vụ mía năm 2018, toàn xã trồng được 558,2 ha, trong đó trồng mới 255 ha, mía lưu gốc 302,7 ha, đạt 103,9% kế hoạch. Trong đó, xã thực hiện mô hình trồng 6 ha giống mới Rốc 27 tại 4 xóm: Không Vắc, Rằng Kheo, Bó Luông, Bản Chu để nhân rộng ra toàn xã; giống mía Rốc 27 cây dài, năng suất, chữ đường đạt cao hơn so với giống cũ. Để nâng cao năng suất, sản lượng, trong những năm tới, xã tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động bà con đưa giống mới vào trồng, thâm canh, tăng năng suất, sản lượng, đồng thời nhân rộng mô hình trồng giống mới cho năng suất, sản lượng cao ra toàn xã. 
Huyện Phục Hòa có 9/9 xã, thị trấn trồng mía, tập trung trồng nhiều ở các xã: Đại Sơn, Cách Linh, Mỹ Hưng và 2 thị trấn Tà Lùng, Hòa Thuận. Để tăng năng suất, chất lượng mía nguyên liệu, huyện đã phối hợp với Công ty cổ phần Mía đường Cao Bằng thực hiện các biện pháp: Tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc; cho nông dân vay mía giống, phân bón... Đồng thời, triển khai xây dựng một số mô hình trình diễn trồng, chăm sóc mía theo đúng kỹ thuật tại mỗi xã, thị trấn để nông dân trồng mía đánh giá hiệu quả, học tập và làm theo. Qua đó, diện tích mía nguyên liệu hằng năm đều tăng, năm 2016, diện tích mía nguyên liệu toàn huyện có 1.657 ha, sản lượng 107.079 tấn. Vụ mía năm 2018, diện tích mía toàn huyện 2.316,9 ha, trong đó diện tích trồng mới 1.256,4 ha, mía lưu gốc 1.060,5 ha, tăng 417,2 ha so với năm 2017. 
Tại huyện Quảng Uyên đã hình thành vùng chuyên canh trồng mía nguyên liệu, tập trung trồng nhiều ở các xã: Hạnh Phúc, Hồng Quang, Hồng Định, Ngọc Động, Chí Thảo, Tự Do, Phi Hải... Năm 2009, diện tích mía nguyên liệu toàn huyện có 448,18 ha, năng suất 570,3 tạ/ha, sản lượng 25.561 tấn. Đến năm 2017, tăng lên 1.009,3 ha, năng suất 580 tạ/ha, sản lượng 58.540 tấn. Vụ mía năm 2018, diện tích mía của huyện là 1.175 ha, tăng 16,4% so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, diện tích trồng mới 418,9 ha.
Ngoài 2 huyện Phục Hòa, Quảng Quyên, tại một số xã, như: Thụy Hùng, Đức Long (Thạch An); Thông Huề (Trùng Khánh) cũng phát triển mía nguyên liệu cho Nhà máy đường, đem lại thu nhập ổn định cho người dân. Còn huyện Hạ Lang phát triển mía nguyên liệu xuất khẩu sang Trung Quốc, tuy nhiên diện tích còn khiêm tốn so với lợi thế của địa phương. Năm 2017, toàn huyện trồng 232 ha mía nguyên liệu, việc xuất khẩu mía còn nhiều khó khăn, người dân bán sang Trung Quốc qua lối mòn được khoảng 10.000 tấn. Vụ mía năm 2018, huyện Hạ Lang tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân tự điều chuyển giống để trồng mở rộng diện tích và trồng lại trên diện tích cũ theo kế hoạch giao; đồng thời tiếp tục trao đổi, thống nhất với Chính phủ nhân dân huyện Long Châu (Trung Quốc) để tháo gỡ khó khăn trong công tác thông quan Cửa khẩu Khoa Giáp, tạo niềm tin cho nhân dân tiếp tục mở rộng diện tích mía. Năm 2018, diện tích mía toàn huyện là 268 ha, trong đó diện tích trồng mới 53 ha.
Có thể thấy, từ khi phát triển cây mía, bộ mặt nông thôn vùng trồng mía đã thay đổi rõ rệt. Các xóm trồng mía cơ bản không còn nhà dột nát. Đa số các hộ trồng mía mua sắm được xe máy, ti vi, nhiều hộ mua được ô tô vận chuyển mía, máy cày phục vụ sản xuất.
Hiện nay, diện tích, năng suất mía nguyên liệu vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của các địa phương trồng mía. Để phát triển cây mía nguyên liệu theo hướng hàng hóa, ngành chức năng, các địa phương và doanh nghiệp cần tuyên truyền, vận động người dân trồng mía chú trọng áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng mía; bảo đảm đầu ra cho người dân.