Theo ông Trần Quốc Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, chủ trì buổi tọa đàm thì giống nho tốt là yếu quan trọng tạo ra sản phẩm nho chất lượng. Ông cũng đánh giá cao vai trò của Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố đã duy trì tập đoàn quỹ gen cây nho, nghiên cứu, chọn tạo giống nho mới. Tuy vậy, đến nay mới có một vài giống nho được thị trường chấp nhận, đa số nông dân vẫn trồng giống cũ, nên chất lượng và giá thành SX cao.

Cây nho Ninh Thuận có tiềm năng phát triển to lớn...

Để cây nho Ninh Thuận phát triển xứng với tiềm năng, lợi thế, ông Nam đề nghị ngành chức năng tham mưu những giải pháp đồng bộ mang tính đột phá về KH- CN và chính sách phát triển. Tỉnh mong sự quan tâm, chia sẻ, hợp tác, hiến kế của các nhà khoa học, nhà quản lý, các DN để phát triển cây nho đạt được mục tiêu đề ra là SX bền vững, theo chuỗi giá trị, nâng cao giá trị gia tăng 1 mặt hàng nông sản đặc thù của tỉnh.

Những năm qua, ngoài việc chọn tạo các giống nho mới có tiềm năng về năng suất và chất lượng, UBND tỉnh đã phê duyệt các đề tài, dự án nghiên cứu phòng trừ các đối tượng sâu, bệnh hại nho. Từ cơ sở 4 giống nho được lưu giữ tại Nha Hố, năm 1994, UBND tỉnh đã phê duyệt thực hiện đề tài “Thu thập, nhập nội khảo sát tập đoàn giống nho”, công tác bảo tồn nguồn gen, lai tạo giống nho chính thức được triển khai.

Trên cơ sở đó, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố đã xây dựng vườn tập đoàn giống nho, các giống nho ăn tươi và nho phục vụ cho chế biến rượu vang, thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, định kỳ hàng năm có đánh giá, chọn lọc. Thành công của đề tài “Phục tráng giống nho đỏ Red cardinal tại Ninh Thuận” đã phát huy nhiều đặc tính nổi trội như tính ổn định về năng suất, tăng khối lượng quả, chùm và mật độ chùm nho.

Tiếp đó, năm 2000 Viện Nghiên cứu bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố đã chọn lọc được giống nho ăn tươi NH01-48 phù hợp với thị hiếu tiêu dùng và điều kiện khí đậu, đất đai của tỉnh Ninh Thuận, để từ đó đưa giống nho NH01-48 trở thành giống nho chủ lực của tỉnh, gắn với các thương hiệu nho an toàn như Ba Mọi, Ninh Phú, đưa nho Ninh Thuận thâm nhập vào thị trường tiêu thụ ngoài tỉnh, đến các siêu thị lớn.

Một trong những giống nho đang được ưa chuộng với nhiều ưu thế nổi trội, đó là giống NH01-152 với trọng lượng quả và chùm lớn hơn hẳn NH01-48, khả năng đậu quả cao, chống chịu tốt với điều kiện bất lợi của môi trường, màu sắc đẹp hương thơm. Năm 2013 - 2016, giống này được trồng thử nghiệm trên một số hộ nông dân với quy mô 1ha thông qua đề tài “Nghiên cứu xây dựng và chuyển giao quy trình thâm canh giống nho mới NH 01-152 theo hướng VIETGAP”. Tính đến đầu năm 2019, diện tích nho NH01-152 đã lên xấp xỉ 5ha.

Sau thời gian dài nghiên cứu, cây nho với xuất phát điểm từ một cây trồng cho năng suất thấp và không ổn định với một vài giống quả nhỏ, vỏ mỏng khó vận chuyển đi xa. Hiện nay tập đoàn giống do Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển Nông nghiệp Nha Hố lưu giữ lên đến 176 giống, cơ cấu giống cũng đa dạng, phù hợp với thị hiếu tiêu dùng. Ngoài Red Cardinal, một số giống nho ăn tươi và chế biến rượu vang như NH01-48, Black Queen, Shiraz và hứa hẹn là giống NH01-152.

Năng suất nho cũng được tăng lên đáng kể, canh tác đúng kỹ thuật năng suất đạt từ 22 – 25 tấn/ha. Trong điều kiện thời tiết thuận lợi, có thể cho năng suất lên đến 30 tấn/ha. Qua phục tráng và chọn tạo giống, chất lượng nho cũng thay đổi, từ chỗ chỉ nặng trung bình từ 2-3g/quả, nay trọng lượng quả đã tăng gấp đôi, vỏ quả dày, dễ vận chuyển, độ đường cao, màu sắc hấp dẫn không thua kém nho nhập nội.