Thời điểm hiện tại, khu vực Tây Nguyên đang ở giữa mùa khô và nguy cơ xảy ra cháy là rất cao. Ngày 14/2, chúng tôi có mặt tại ruộng mía ở xã Phú An, huyện Đăk Pơ, tỉnh Gia Lai của anh Phù Chí Linh (trú phường Tây Sơn, thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai). Anh Linh cho biết, với diện tích trồng mía 2,5ha, trong niên vụ này, gia đình đã đầu tư hơn 100 triệu đồng, dự kiến sẽ bán được khoảng 160 triệu đồng. Tuy nhiên, hiện diện tích này đã bị cháy khoảng 1,5ha và may mắn được lực lượng PCCC & CNCH (Công an tỉnh Gia Lai) dập tắt được.

Hàng trăm ha mía của người dân bị cháy đen nham nhở.

Khi anh Linh đang trò chuyện với chúng tôi, ruộng mía ở phía xa bỗng bốc lên cột khói cao đen kịt. Thoáng nhìn cột khói, anh Linh rầu rĩ: "Mía lại cháy nữa rồi, lần này cháy nữa là hết luôn. Chúng tôi không dám vào dập lửa do ngọn lửa cháy quá lớn, gió mạnh làm lửa lan rất nhanh. Đến bây giờ thì tôi ước tính thiệt hại đã là khoảng 50-60 triệu đồng".

Hớt hải chạy lên từ ruộng mía với bộ dạng lấm lem, ông Lê Đình Chơn (trú xã Cư An, huyện Đăk Pơ) thở dốc: "Khi phát hiện ngọn lửa, tôi đã cố gắng dùng cành cây dập lửa, cắt ranh để tránh lửa cháy lan. Tuy nhiên, ngọn lửa bùng phát quá nhanh, tôi suýt bị ngộp thở nên phải lao xuống mương nước, hoàn hồn là chạy ra đây để báo cơ quan chức năng".

Người dân cố gắng thu hoạch diện tích mía bị cháy khi đã 12h trưa.

“Nhà tôi trồng 4ha mía nhưng hôm qua đã cháy mất khoảng 1,7ha, hôm nay lại cháy tiếp là hết luôn. Gia đình dự kiến bán được khoảng 200 triệu nhưng với mức độ cháy như vậy thì thiệt hại ít nhất cũng phải 30%”, ông Chơn nói.

Trao đổi với chúng tôi tại hiện trường vụ cháy, một cán bộ Nhà máy đường An Khê cho biết: "Đối với diện tích mía của người dân bị cháy được xác định do nguyên nhân khách quan, nhà máy sẽ hỗ trợ người dân thu hoạch trong thời gian sớm nhất với mức chữ đường bao tiêu là 9,3 và trừ tạp chất 5%.

Ngọn lửa đi qua còn tàn tro đọng lại ở các gốc mía.

Trong khi đó, ông Nguyễn Hoàng Phước, Phó Giám đốc Nhà máy đường An Khê thông tin thêm: "Nhà máy có vùng nguyên liệu 25.000ha và hiện đã thu hoạch được khoảng 45%. Sản lượng mía năm nay đạt khoảng 70 tấn/ha, cao hơn 4 tấn/ha so với năm 2022. Với mức giá mua hiện tại là 1,050 triệu đồng/tấn, người dân sẽ thu lãi khoảng 25-40 triệu đồng/ha trong điều kiện bình thường".

Cũng theo ông Phước, nhà máy ưu tiên thu mua mía ở các diện tích khô hạn, địa bàn nắng sớm, gần rừng để trường hợp bị cháy sẽ giảm thiểu tối đa thiệt hại. Đối với các diện tích mía của người dân đã bị cháy, nhà máy sẽ hỗ trợ người dân tập trung thu hoạch xong trong vòng 2 ngày, giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất.

Khi mía cháy chưa thu hoạch hết thì ngọn lửa lại tiếp tục bùng phát ở nhiều diện tích khác.

Theo thống kê của UBND tỉnh Gia Lai, tính đến ngày 11/2, trên địa bàn tỉnh Gia Lai có khoảng 250ha mía cháy, tăng hơn gấp 5 lần so với vụ mía năm 2022. Theo đánh giá của địa phương, tình trạng mía cháy như hiện nay có dấu hiệu bất thường hơn so với mọi năm, quy mô cháy lớn và liên tục.

Do đó, UBND tỉnh Gia Lai yêu cầu UBND các huyện, thị xã có sản xuất mía đường đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức phòng chống cháy mía trong mùa khô; việc đốt, dọn rẫy mía sau thu hoạch phải tuân thủ quy trình; thông báo cho chủ mía liền kề và chính quyền cơ sở để theo dõi, giám sát, tránh tình trạng cháy lan; phổ biến về các hành vi đốt mía, phá hoại sản xuất là vi phạm pháp luật có thể bị xử lý hình sự. Đồng thời, chỉ đạo lực lượng công an tiến hành điều tra, xác định nguyên nhân cháy và xử lý theo quy định pháp luật.

Ông Lê Đình Chơn ước tính thiệt hại khoảng 30% do mía bị cháy.

Ngoài ra, UBND tỉnh Gia Lai cũng yêu cầu các công ty, nhà máy đường trên địa bàn tỉnh ưu tiên thu mua sớm nhất diện tích mía bị cháy và hỗ trợ, chia sẻ rủi ro với nông dân; phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để triển khai công tác phòng chống cháy mía trong mùa khô. Xây dựng phương án và tổ chức thu mua mía, chế biến khoa học, kịp thời, đúng thời điểm mía chín; công khai, minh bạch trong xác định đúng chữ đường và tạp chất; thực hiện đúng, đầy đủ các điều khoản đã ký kết với người dân.

Trao đổi với chúng tôi, ông Dương Mah Tiệp - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai nhấn mạnh: "Tỉnh đã vào cuộc ngay và có văn bản chỉ đạo hỏa tốc khi có thông tin các diện tích trồng mía của người dân bị cháy. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là cấp ủy, chính quyền địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân về phòng cháy chữa cháy hiệu quả. Để giải quyết trước mắt, tỉnh đã yêu cầu các công ty, nhà máy đường trên địa bàn tăng cường công suất, hỗ trợ thu mua mía sớm nhất để giảm thiểu thiệt hại cho người dân".

Chí Hào