Cũng trong tháng 2, Công an tỉnh Quảng Trị phát hiện kho hàng tại khóm Duy Tân, thị trấn Lao Bảo chứa 10 tấn đường cát trắng không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ.

Mới nhất, ngày 6.3, Công an tỉnh Sóc Trăng kiểm tra phát hiện xe chở hàng quá tải trọng cho phép, lái xe không xuất trình được giấy đăng ký xe và hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ hàng hóa (đường cát trắng) chở trên xe. Tổ công tác đã lập biên bản vi phạm hành chính, tạm giữ phương tiện và các loại giấy tờ liên quan; bàn giao tài xế và số đường cát trắng không rõ nguồn gốc cho Phòng Cảnh sát kinh tế tiếp tục điều tra, xử lý…

Đường cát nhập lậu vào Việt Nam không phải là vấn đề mới mà bùng phát từ nhiều năm trước. Các lực lượng chức năng cũng thường xuyên kiểm tra, trấn áp. Tuy nhiên, theo lực lượng chức năng, mức độ vi phạm của các đối tượng buôn lậu đường ngày càng tinh vi như chia nhỏ, đóng bao (loại 50kg) đường nhập lậu bằng bao bì đường Việt Nam ở bên kia biên giới rồi sử dụng giấy tờ hợp pháp tuồn sâu vào nội địa; xóa hết thông tin trên bao bì đựng đường để cơ quan chức năng không xác định được nguồn gốc xuất xứ. Bên cạnh đó, các đối tượng tổ chức thành nhóm với đường dây chặt chẽ, thuê người theo dõi lực lượng chống buôn lậu để tìm cách đối phó; lợi dụng khu vực cửa khẩu phụ, đường mòn, lối mở để vận chuyển trái phép qua biên giới…

Đề nghị điều chỉnh cách xử lý đường nhập lậu bị tịch thu

Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam Nguyễn Văn Lộc cho biết, các vụ việc được phát hiện gần đây chỉ là phần rất nhỏ của các hoạt động thương mại đường nhập lậu. Trong giai đoạn chống dịch Covid-19, hoạt động nhập lậu đường cát có suy giảm do chúng ta kiểm soát chặt đường biên giới, song từ giữa năm ngoái, việc nhập lậu này lại bùng phát. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến các doanh nghiệp đường trong nước lao đao.

“Hiện, các doanh nghiệp trong ngành đã sản xuất được gần 400.000 tấn đường, chiếm một nửa tổng sản lượng dự kiến cả năm. Giá bán đường tại nhà máy hiện vào khoảng 17.000 - 18.000 đồng/kg, ở mức thấp trong khu vực (các nước đều trên 20.000 đồng/kg, Philippines hiện lên tới gần 40.000 đồng/kg), song đường nhập lậu còn rẻ hơn nên đã ảnh hưởng trực tiếp đến thị phần tiêu thụ của các doanh nghiệp. Hầu như sản lượng sản xuất ra đang bị tồn kho, doanh nghiệp đang cực khó khăn về dòng tiền”, ông Lộc cho biết.

Để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, Hiệp hội Mía đường Việt Nam đề nghị cần tăng cường hơn nữa công tác kiểm soát đường nhập lập. Cùng với đó, cần điều chỉnh quy định bán đấu giá đường gian lận thương mại nhập lậu bị tịch thu.

Theo đại diện doanh nghiệp, phương thức xử lý hiện nay đối với đường nhập lậu là tịch thu sau đó tổ chức bán đấu giá để bổ sung công quỹ. Doanh nghiệp đấu giá thành công sẽ được bán đường lậu này ra thị trường và có đủ hóa đơn chứng từ nhờ tham gia đấu giá. Khi có bộ chứng từ này, họ có thể sử dụng nhiều lần, quay vòng liên tục mà không phải lo ngại bị kiểm tra, xử lý. “Phương thức này đang tiếp tay cho các đối tượng buôn lậu khi chính các đối tượng này tham gia đấu giá để mua bằng được và sau đó sử dụng hồ sơ đấu giá để quay vòng và hợp thức hóa cho việc lưu thông các lô hàng nhập lậu kế tiếp”, Hiệp hội Mía đường Việt Nam lo ngại.

Đại diện doanh nghiệp cho rằng, đường gian lận thương mại nhập lậu bị tịch thu không bảo đảm an toàn thực phẩm nên không đủ điều kiện để tiếp tục lưu thông trên thị trường, chỉ có các cơ sở chế biến mua về làm nguyên liệu sản xuất ra mặt hàng đường mới có thể tham gia đấu giá. Do đó, các doanh nghiệp đề nghị quy định đối tượng tham gia đấu giá là các cơ sở chế biến thực phẩm có hồ sơ chứng minh về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc; đồng thời khi tổ chức đấu giá cần thông tin cho Hiệp hội Mía đường Việt Nam để báo cho các thành viên, vì họ có đầy đủ điều kiện để tham gia đấu giá.

“Việc điều chỉnh quy định bán đấu giá đường gian lận thương mại nhập lậu bị tịch thu này chính là vận dụng các quy định hiện hành nhằm bịt kín kẽ hở pháp luật đang bị các đối tượng gian lận thương mại lợi dụng”, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam Nguyễn Văn Lộc phát biểu.