Chúng tôi cùng cán bộ nông dân xã Nghĩa Phú về xóm Phú Lợi, nơi đây, cây mía được trồng trên đất bazan màu mỡ. Giữa nắng trưa gay gắt, tại vườn mía của gia đình chị Nguyễn Thị Mai, 12 lao động cả nam, nữ, mỗi người vác một bó mía tập kết ở khu đất bằng để chờ xe đến vận chuyển. Lau những giọt mồ hôi trên trán, chị Mai cho biết: "Gia đình tôi có gần 1ha mía, mỗi năm thu hoạch 60 - 65 tấn mía cây. Gia đình tôi ngoài đổi công với bà con trong xóm thì thuê người chặt với giá mỗi bó 1.800 – 2.000/bó, ngoài ra lá mía được người lao động tận dụng hoặc bán sang tay cho các hộ cần”

Tiếp tục di chuyển sang lô mía bên cạnh, những cây mía cao quá đầu người, tiếng chặt, tiếng lá mía xào xạc, tiếng người dân nói chuyện rôm rả. Thoăn thoắt chặt mía, phát ngọn rồi bó thành từng bó gọn gàng, anh Nguyễn Văn Bá, người được thuê chặt mía chia sẻ: "Nhìn thì đơn giản, nhưng việc chặt mía đòi hỏi phải có sức khỏe tốt. Khi chặt phải đeo găng tay, tránh xước da. Vào những ngày tiết trời nắng nóng, việc chặt mía nặng nhọc hơn nhiều. Mỗi bó từ 14 đến 15 cây mía, trung bình mỗi người có thể chặt được khoảng 100 đến 150 bó mía/ngày, công chặt dao động từ 300.000 đồng; ngoài ra nếu bán thêm mỗi bó lá mía 1.500 – 2.000 đồng/bó thì cũng được tầm 5000 – 600 nghìn đồng/ngày”.

Nhiều nông dân cho biết để làm được việc phải có tính chịu đựng, vì nhiều khi lá mía cứa vào người, lông mía rụng vào người rất ngứa và còn có cả kiến đen, kiến đỏ cắn chích. Không ít người đi làm rồi không chịu được cực nhọc, dị ứng với lông mía đã phải bỏ về. Nhưng cũng phải khẳng định, khoản thu nhập từ 300 đến 400 nghìn/người/ngày đã hấp dẫn rất nhiều đàn ông. Họ sẵn sàng tranh thủ thời gian để đi làm. Một gia đình tranh thủ một vụ có khi được cả chục triệu đồng.

heo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay chủ mía và người chặt thuê có thỏa thuận không tính bằng công chặt mà tính bằng bó, mỗi bó mía khoảng 13 - 16 cây để quy ra tiền công. Năm ngoái giá thuê chặt một bó mía khoảng khoảng 1.200 – 1.00 đồng thì bước vào vụ năm nay giá tăng lên 1.800 – 2.000/đồng/bó, tùy ở từng địa phương, tức là mỗi tấn mía thuê người chặt chủ mía hết gần 2 triệu đồng, ngoài ra do xe tải không vào đầu bờ ruộng bốc được nên phải thuê xe tăng-bo ra đường lớn chi phí hết khoảng 120 – 150 nghìn đồng/tấn; cộng thêm tiền bán từ lá mía nữa trung bình mỗi người lao động cũng kiếm được cho mình mỗi ngày 5000 – 600 nghìn đồng/ngày. Với giá nhân công chặt mía như hiện nay, mỗi héc ta mía mỗi người chặt được ít nhất là trên 10 triệu đồng chưa kể bán lá.

Tổ thu mua lá mía của gia đình ông Hồ Kỳ Hào ở xóm Phú Lợi xã Nghĩa Phú, vẫn đang trên đường đến các xóm không chỉ trong xã mà các xã lân cận để thu mua lá mía cho người lao động nơi đây. Ngay từ đầu vụ, Tổ đã ký kết với các đầu mối thu mía ở Quỳnh Lưu; Tân Kỳ, hay các huyện lân cận của tỉnh Thanh Hoá để làm thức ăn chăn nuôi. Ông Hoà chia sẻ: Tổ thu mua lá mía có 3 – 4 thành viên, công việc này không có giờ giấc, cứ có nhà chặt mía, là chúng tôi đi thu mua lá mía. Có hôm bốc lá mía sớm cũng có hôm muộn, không may gặp trời mưa thì công việc vất vả gấp vài lần. Công việc tuy không nặng nhọc nhưng nghĩ đến khoản thu nhập nhận từ nghề thu mua lá mía sau mỗi vụ mía, có tiền trang trải cuộc sống, chúng tôi đều phấn khởi rồi lại động viên nhau cùng cố gắng.

Dù mới tờ mờ sáng, khi mặt trời đứng bóng hay tận đêm, những người làm nghề chặt, vác mía thuê vẫn hăng hái làm việc. Vụ thu hoạch mía không kéo dài, chỉ khoảng 1,5 – 2 tháng lại rơi vào đúng thời điểm nông nhàn nên các lao động đều đang tranh thủ làm kiếm thêm nguồn thu để trang trải cho cuộc sống. 

Minh Thái