Với diện tích mía gần 26.000 ha, người trồng mía Phú Yên đang gặp khó khăn vì tiến độ thu hoạch chậm, giá thu mua giảm, thậm chí không được các nhà máy thu mua. Các nhà máy lại đau đầu vì mua mía sản xuất đường rồi lại tồn hàng đầy kho.

Nông dân khó khăn trong việc thu hoạch vì không biết giao mía cho ai.

Vùng trồng mía của tỉnh Phú Yên tập trung ở các huyện miền núi khó khăn về nguồn nước tưới như Sơn Hòa, Sông Hinh, Đồng Xuân. Tại huyện Sông Hinh, từ đầu năm đến nay, nông dân mới thu hoạch được hơn 2.000/5.000 ha mía.

Ông Nguyễn Tèo, người trồng mía xã Ealy, huyện Sông Hinh cho biết: "Người nông dân bây giờ làm cả năm chỉ trông chờ vào mía. Đến mùa thu hoạch mà chậm thế này thì khó khăn cho bà con quá".

Hiện giá mía đường khoảng 800.000 đồng/tấn, giảm 150.000 đồng so với vụ trước. Trong khi đó, giá vận chuyển lên đến 300.000 đồng/tấn. Người trồng mía cầm chắc thua lỗ.

Mía cháy, mía khô không được thu mua khiến bà con hết sức lo lắng

Trong lúc các nhà máy chậm thu mua, chi phí thu hoạch, trung chuyển tăng lên gấp rưỡi, nên nhiều nông dân đã tìm cách bán tháo mía mong vớt vát được đồng nào hay đồng đó.

Ông Võ Tấn Bảy, Chủ tịch Hội nông dân xã Ealy, huyện Sông Hinh cho hay, nhiều hộ dân đăng ký được nhà máy thu mua mía vì sợ mía khô, cháy. Mía ở nhà máy còn nhiều nên chậm thu mua. Kinh tế bà con dồn hết vào cây mía, do đó nếu không bán được thì sẽ rất khó khăn.

Mía không được nhà máy thu mua vì nhu cầu thị trường giảm

Niên vụ 2017-2018, lượng đường chế biến của các nhà máy tại tỉnh Phú Yên ước đạt 136 nghìn tấn. Đến nay, các nhà máy đã chế biến được hơn 118 nghìn tấn đường, nhưng mới chỉ tiêu thụ được khoảng 40 nghìn tấn. Trong khi đó, giá đường trước thuế tại các nhà máy giảm gần 4.000 đồng/kg so với vụ trước, khiến gần 25.500 ha mía của nông dân tỉnh Phú Yên gặp khó khăn.

Theo ông Đoàn Đắc Miên, nông dân trồng mía xã Sơn Nguyên, huyện Sơn Hòa, Phú Yên chia sẻ: hiện nay, nông dân đang thiếu cánh đồng mẫu lớn và công nghệ máy móc hiện đại vì chưa nói vấn đề gì lớn khác, riêng khâu thu hoạch nông dân đã mất hết 1/2 giá trị của cây mía. Nên ngành mía đường Việt Nam muốn sống được, cạnh tranh được với những nước xung quanh thì cần phải đáp ứng được 2 tiêu chí trên. Về các chính sách ưu đãi của Chính Phủ là có, nhưng ưu đãi chưa được thỏa mãn, bà con vẫn thiếu vốn rất nhiều…” ông Miên chia sẻ.

Hiện sức tiêu thụ đường ở thị trường trong nước và quốc tế đều giảm; các doanh nghiệp sử dụng đường đang đợi để được mua đường với giá rẻ; nhiều doanh nghiệp chế biến thực phẩm chuyển sang sử dụng chất tạo ngọt.

Sự tồn đọng đường tại các nhà máy diễn ra đã lâu và có xu hướng tăng

Ông Phạm Đình Phụng, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên cho biết: Hiện nay giá mía đã xuống thấp rất nhiều so với trước, giá nhân công cộng với giá trung chuyển lại cao nên năng suất khoảng 60 tấn/ha thì nông dân sẽ thua lỗ. Theo báo cáo của các nhà máy đường thì tình hình tồn kho lượng đường rất là lớn.

Phương án nào cho người dân trồng mía và các doanh nghiệp mía đường?

Để giải quyết khó khăn trước mắt cho người trồng mía, tỉnh Phú Yên đã đề nghị các nhà máy đường trên địa bàn đẩy nhanh tiến độ và cam kết thu mua hết mía cho các hộ dân đã ký hợp đồng bao tiêu nguyên liệu.

Nhà máy đường Tuy Hòa sẽ thu mua và ép mía đến hết tháng 6/2018. Nhà máy đường KCP, dự kiến đến hết tháng 5/2018, sẽ tiêu thu hết mía trong vùng nguyên liệu. Các nhà máy cũng đang hỗ trợ người trồng mía vay vốn tín dụng ưu đãi.

 Niên vụ mía 2017-2018, nhà máy đường KCP đã ký kết hợp đồng đầu tư và bao tiêu sản phẩm cho khoảng 10.000 hộ nông dân với kinh phí 320 tỷ đồng để trồng mía.

Đối với các doanh nghiệp mía đường, đứng trước nguy cơ tồn đọng gần 100 nghìn tấn đường trong niên vụ này, UBND tỉnh Phú Yên đã kiến nghị Chính phủ giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với mặt hàng đường từ 5% xuống 0% (trong thời điểm sản lượng đường tồn kho lớn như hiện nay); kiểm soát tình trạng tạm nhập tái xuất, ngăn chặn đường nhập lậu. Chỉ đạo các ngân hàng tạo điều kiện để các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn, giảm lãi vay vốn lưu động và vốn đầu tư dự án cho ngành mía đường.

Ngoài kiến nghị miễn VAT đối với mặt hàng đường, tỉnh Phú Yên cũng kiến nghị Bộ Công thương, Bộ NN&PTNN xem xét cơ chế áp thuế nhập khẩu và quản lý, kiểm soát hàm lượng, chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm đối với các chất tạo ngọt được phép sử dụng thay thế đường; nâng giá mua điện từ các nhà máy điện đồng phát lên bằng điện sinh khối; đưa giá ethanol dùng phối trộn nhiên liệu sinh học vào quản lý như giá xăng dầu.

Sớm hoàn thiện các quy định, chính sách hỗ trợ ngành mía đường để đảm bảo hành lang pháp lý; phát triển các giống mía mới chất lượng cao; ứng dụng cơ giới hóa trong khâu trồng, chăm sóc và thu hoạch mía nhằm hạ giá thành sản xuất.

Phương Hồng - http://baodansinh.vn